Αναρωτηθήκατε ποτέ; 2

Γιατί αναστενάζουμε;

Ο αναστεναγμός είναι μια αυθόρμητη πράξη βαθιάς εισπνοής και εκπνοής.

Ανεβάζει τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα και διογκώνει πλήρως τους πνευμονικούς ιστούς μας. Δεν είναι μεταδοτικό, όπως το χασμουρητό, γεγονός που υποδηλώνει ότι η βασική λειτουργία του έχει να κάνει με την αναπνοή και όχι με την υποσυνείδητη επικοινωνία. Ωστόσο, έχει σχετιστεί και με ορισμένες ψυχικές καταστάσεις, όπως την ανακούφιση, σύμφωνα με πειράματα σε ποντίκια.

Πόσες θερμίδες καίμε με τη σκέψη;

Γενικά ο εγκέφαλός μας καταναλώνει το 20% της συνολικής ενέργειας που χρειάζεται ένας άνθρωπος.

Αυτό μεταφράζεται σε 400-500 θερμίδες τη μέρα, ποσότητα που διαφοροποιείται, βέβαια, ανάλογα και με το πόσο... σκληρά εργαζόμενος είναι. Πάντως ακόμη και σε κατάσταση βαθιάς αναισθησίας χρειάζεται ημερησίως γύρω στις 150 θερμίδες. Όταν είμαστε ξύπνιοι, χρησιμοποιούμε ένα μεγάλο μέρος από τις εγκεφαλικές λειτουργίες μας απλώς για να ελέγξουμε τους μυς του σώματός μας και να επεξεργαστούμε τα αισθητηριακά σήματα που δεχόμαστε από το εξωτερικό περιβάλλον. Πειράματα πάνω στις ενεργειακές ανάγκες του εγκεφάλου μας έχουν δείξει ότι εξαρτώνται και από το IQ μας: όσο πιο έξυπνοι είμαστε, τόσο περισσότερη ενέργεια καταναλώνουμε για να λύσουμε ένα σχετικά δύσκολο πρόβλημα. Γενικά ο εγκέφαλός μας καταναλώνει το 20% της συνολικής ενέργειας που χρειάζεται ένας άνθρωπος.

Μπορώ να χάσω κιλά πίνοντας παγωμένο νερό;

Ως θερμίδα ορίζεται η ενέργεια που απαιτείται για να ανεβάσουμε τη θερμοκρασία 1 γρ. νερού κατά 1ºC. Και 1 γρ. νερού ισοδυναμεί με 1 ml.

Επομένως, αν πιείτε 500 ml παγωμένου νερού (στους 0°C) ο οργανισμός σας πρέπει να καταναλώσει 18,5 θερμίδες για να το φέρει σε θερμοκρασία σώματος (37°C). Ουσιαστικά, δηλαδή, θα κάψετε την ενέργεια που έχετε πάρει από μισό κρακεράκι – το μόνο που θα πετύχετε είναι να πονέσει ο λαιμός σας!

Τα μάτια αλλάζουν χρώμα κατά τη διάρκεια της ζωής μας;

Το χρώμα των ματιών μένει ουσιαστικά αναλλοίωτο. Μπορεί να αλλάξει μόνο τόνο.

Όσο μεγαλώνουμε -σε ηλικία εξήντα ή εβδομήντα χρονών-, κι αν μάλιστα έχουμε μια ελαφριά ατροφία στην ίριδα, δηλαδή όταν μειώνεται ελάχιστα το τμήμα εκείνο της μεμβράνης του ματιού που βρίσκεται μπροστά από το φακό, το χρώμα των ματιών ξεθωριάζει.

Τα νεογέννητα δεν έχουν χρωματισμένη ίριδα, άρα αυτό που βλέπουμε ως χρώμα -από σκούρο γκρι έως γκριζογάλανο- δεν είναι άλλο από το βάθος των ματιών τους. Αποκτούν το τελικό τους χρώμα μεταξύ πέντε μηνών και ενός έτους.

Πότε πρωτοεμφανίστηκε το χαρτί υγείας με τη σημερινή του μορφή;

Το χαρτί υγείας σε ρολό, και με τη διάτρηση που το χωρίζει σε φύλλα, γεννήθηκε στις ΗΠΑ το 1884.

Πριν απ' αυτό χρησιμοποιούνταν διάφορα υλικά. Οι πρωτόγονοι χρησιμοποιούσαν φύλλα και κλαδάκια, όπως κάνουν και ορισμένα είδη πιθήκων. Μέχρι και πριν από έναν αιώνα χρησιμοποιούνταν ξερά φύλλα, ειδικά εκείνα που περιβάλλουν τον καρπό του αραβοσίτου. Στις Ινδίες και στον αραβικό κόσμο χρησιμοποιούνται από παράδοση τα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Το χαρτί άρχισε να χρησιμοποιείται το 18ο αιώνα, με τη γέννηση των ημερήσιων εφημερίδων. Οι εφημερίδες διατήρησαν αυτή τη διπλή λειτουργία -της ενημέρωσης και του καθαρισμού- μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες. Η πρώτη φορά που παράχθηκε χαρτί υγείας ήταν στην Αγγλία το 1880, όμως δεν ήταν σε ρόλο αλλά σε φύλλα συσκευασμένα σε κουτί, τα οποία δεν ήταν και τόσο απαλά.

Γιατί οι γενιές αλλάζουν κάθε 25 χρόνια;

Πρόκειται για στατιστική σύμβαση. Τα 25 χρόνια επιλέχθηκαν ως η πιο πιθανή ηλικία του πρώτου τοκετού μιας γυναίκας. Ο αριθμός υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί στο μέσο όρο του πληθυσμού. Φυσικά υπάρχουν πολιτιστικές και τοπικές διαφοροποιήσεις οι οποίες είτε αυξάνουν είτε μειώνουν την ηλικία της πρώτης εγκυμοσύνης, συντομεύοντας ή επιμηκύνοντας το χρόνο που μεσολαβεί από τη μια γενιά στην άλλη. Στην Ευρώπη αυτή η ηλικία είναι μεγαλύτερη και κυμαίνεται γύρω στα 29 χρόνια. Τον υψηλότερο μέσο όρο έχει η Iρλανδία (30,2 χρόνων) και το χαμηλότερο η Aυστρία (27,8). Η Eλλάδα βρίσκεται κάτω από το μέσο, με ηλικία πρώτου τοκετού τα 28,4 χρόνια.

Πώς γίνεται κάποιος γενετικός μηχανικός

Ο γενετικός μηχανικός είναι ο επιστήμονας που εργάζεται στον τομέα των βιοτεχνολογιών, δηλαδή μελετά και αναλύει με ειδικές τεχνικές (γενετική μηχανική) τα χαρακτηριστικά της γενετικής κληρονομιάς (γονίδια) των οργανισμών και ενδεχομένως επεμβαίνει τροποποιώντας τα κατά βούληση.

Τυπικά τέτοιο πτυχίο δεν απονέμεται ακόμα από τα ελληνικά πανεπιστήμια. Οι γενετικοί μηχανικοί προέρχονται κυρίως από τις σχολές βιολογίας, γεωπονικής και ιατρικής καθώς κι από τα νεοσύστατα τμήματα μοριακής βιολογίας και γενετικής του πανεπιστημίου Θράκης, βιοχημείας-βιοτεχνολογίας του πανεπιστημίου της Θεσσαλίας και βιολογικών εφαρμογών και τεχνολογιών των Ιωαννίνων.

Μετά το πτυχίο (4-6 χρόνια) πρέπει να ακολουθήσουν μεταπτυχιακές σπουδές (2-4 χρόνια) στους τομείς της μοριακής βιολογίας, γενετικής και βιοτεχνολογίας. Στο πλαίσιο αυτών των μεταπτυχιακών προγραμμάτων υπάρχουν μαθήματα που παρέχουν γνώσεις σχετικές με τη γενετική μηχανική. Σ' αυτά γίνονται δεκτοί απόφοιτοι και άλλων σχολών θετικών επιστημών, όπως οι χημικοί.

Κυρίως όμως η εμπειρία στη γενετική τροποποίηση των οργανισμών αποκτάται στην πράξη. Οι πιο συνηθισμένες επαγγελματικές διέξοδοι στην Ελλάδα είναι τα ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια, ενώ ο ιδιωτικός τομέας βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο.

Για να μάθετε πιο πολλά:

http://www.aua.gr/gr/dep/bio/

Ιστοσελίδα για όσους ενδιαφέρονται για σπουδές στη γεωπονική βιοτεχνολογία.

Τι είναι ο ιονιστής αέρα;

Ιόν είναι ένα άτομο στο οποίο έχουν προσκολληθεί ή προστεθεί ένα ή περισσότερα ηλεκτρόνια.

Στη δεύτερη περίπτωση προκύπτει αρνητικό ιόν. Όταν μιλάμε για ιόντα του αέρα αναφερόμαστε κυρίως σε αρνητικά ιόντα οξυγόνου. Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου και οι κεραυνοί ιονίζουν τα άτομα οξυγόνου της ατμόσφαιρας. Ένα κυβικό εκατοστό ατμοσφαιρικού αέρα περιέχει 1.000 έως 4.000 αρνητικά ιόντα. Ο ιονιστής αέρα περιλαμβάνει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα τάσης 10.000-15.000 βολτ περίπου. Τα άτομα του οξυγόνου, όταν έρχονται σε επαφή με τόσο υψηλή τάση, ιονίζονται. Έτσι ο αέρας που βγαίνει από τον ιονιστή είναι πλούσιος σε ιόντα, γεγονός που συμβάλλει στο να διατηρείται η ατμόσφαιρα των εσωτερικών χώρων καθαρή. Αυτό συμβαίνει γιατί τα αρνητικά ιόντα ενώνονται με σωματίδια που αιωρούνται στον αέρα (σκόνη, αρώματα, καπνός, γύρη, βακτηρίδια) και τα φορτίζουν ηλεκτροστατικά. Επομένως, η σκόνη, αντί να "κυκλοφορεί" ελεύθερα, προσκολλάται, "κάθεται", όπως λέμε συνήθως, στις γύρω επιφάνειες και στους τοίχους του δωματίου. Θεωρητικά, η χρήση ιονιστή θα έπρεπε να ωφελεί όσους υποφέρουν από αλλεργίες. Ωστόσο, υπάρχουν έρευνες που δεν αποδέχονται την ωφελιμότητά του.

Γιατί η μπάλα του μπέιζ μπολ διαγράφει καμπύλη;

Έχει αποδειχτεί ότι η μπάλα, όταν την χτυπά ο παίκτης του μπέιζ μπολ, μπορεί να παρεκκλίνει περίπου 16 εκατοστά από την κανονική πορεία της.

Η εξήγηση βασίζεται στην «αρχή του Μπερνούλι», ο οποίος απέδειξε ότι υπάρχουν δύο είδη πιέσεων σε ένα ρευστό όπως ο αέρας. Η πρώτη, η δυναμική πίεση, δημιουργείται όταν ένα κινούμενο ρευστό έρθει σε επαφή με ένα αντικείμενο. Η δεύτερη, η στατική πίεση, είναι η πίεση που εξασκείται εντός του ρευστού από το ένα άτομο στο άλλο.

Στο μπέιζ μπολ, ο παίκτης αναγκάζει την μπάλα να περιστραφεί καθώς την αφήνει από το χέρι του. Έτσι μεταφέρει μαζί της αέρα λόγω της τριβής. Στη μία πλευρά της μπάλας, αυτός ο αέρας κινείται μαζί με το ρεύμα του αέρα που προκαλεί την κίνηση της μπάλας προς τα εμπρός ή προς τα πίσω. Με άλλα λόγια, ο αέρας που αφήνει πίσω της η μπάλα και ο αέρας που στροβιλίζεται γύρω της έχουν την ίδια διεύθυνση στη μία πλευρά - στην άλλη πλευρά, έχουν αντίθετες διευθύνσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι η ταχύτητα του αέρα είναι μεγαλύτερη στη μία πλευρά της μπάλας απ’ ό,τι στην άλλη. Επειδή, σύμφωνα με την αρχή του Μερνούλι, η μεγαλύτερη ταχύτητα αναγκάζει τη στατική πίεση να κατέλθει, η μπάλα κινείται προς την πλευρά όπου υπάρχει χαμηλότερη στατική πίεση, έτσι διαγράφει καμπύλη και πέφτει στο έδαφος.

Γιατί ο δυνατός αέρας φαίνεται να τρελαίνει τους σκύλους και τα άλογα;

Παρ’ όλο που και τα δύο ζώα γίνονται συνήθως πιο νευρικά όταν φυσάει, η εξήγηση είναι διαφορετική για το καθένα.

Οι σκύλοι φαίνεται να απολαμβάνουν τον άνεμο και γίνονται πιο παιχνιδιάρικοι και δραστήριοι, ενώ τα άλογα συμπεριφέρονται σαν να φοβούνται και εκδηλώνουν πείσμα ή δειλία. Αυτή ίσως να είναι η διαφορά μεταξύ του θηρευτή και του θηράματος: ο δυνατός άνεμος μεταφέρει από μακριά τις οσμές, θέτοντας έτσι το άλογο σε κίνδυνο αλλά βοηθώντας το σκύλο να εντοπίσει τη λεία του. Ωστόσο, το άλογο αρχίζει να τρέχει, με κίνδυνο να κατευθυνθεί προς το σημείο όπου βρίσκεται ο εχθρός του. Μια πιθανή εξήγηση; Το σφύριγμα του ανέμου στα αφτιά του ενδεχομένως να περιορίζει την αντιληπτική ικανότητά του, οδηγώντας το σε σπασμωδικές αντιδράσεις και καθιστώντας το πιο ευάλωτο στο θηρευτή.

Γιατί τα κουμπιά στα αντρικά ρούχα βρίσκονται στα δεξιά, ενώ στα γυναικεία στα αριστερά;

Τα κουμπιά στα αντρικά ρούχα ράβονται κατά παράδοση στη δεξιά πλευρά, για να κουμπώνονται πιο εύκολα, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι είναι δεξιόχειρες. Για τον ίδιο λόγο, στα γυναικεία ρούχα ράβονται στην αριστερή πλευρά. Τι εννοούμε με αυτό;

Μέχρι τον εικοστό αιώνα κάθε κυρία της υψηλής κοινωνίας είχε μια υπηρέτρια να την ντύνει. Καθώς οι περισσότερες υπηρέτριες ήταν επίσης δεξιόχειρες, το πιο βολικό ήταν τα κουμπιά να βρίσκονται στην αριστερή πλευρά, γιατί την ώρα που έντυναν τις κυρίες τους στέκονταν απέναντί τους. Έτσι, τα γυναικεία ρούχα με κουμπιά στην αριστερή πλευρά εξελίχτηκαν σε σύμβολο ευμάρειας, δείγμα ότι εκείνη που τα φορούσε μπορούσε να έχει τη δική της υπηρέτρια.

Γιατί τα ψάρια δεν κολυμπούν προς τα πίσω;

Οι γρήγοροι «κολυμβητές», όπως ο τόνος, μετακινούνται συστέλλοντας εναλλάξ τους μυς στα δύο πλευρά τους. Έτσι, παράγουν ένα «ωστικό» κύμα κατά μήκος του σώματός τους, που σπρώχνει το νερό τόσο από τα πλάγια όσο και από το πίσω μέρος του. Οι δύο αντίθετες δυνάμεις που ασκούν τα πλευρά αλληλοακυρώνονται, οπότε μένει η ώθηση που τους δίνει το πίσω μέρος τους, η οποία τα σπρώχνει μπροστά.

Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε ένα ψάρι να κάνει... όπισθεν θα ήταν ένα «ωστικό» κύμα με αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή από την ουρά προς τη μύτη. Από τη στιγμή όμως που το μπροστινό μέρος ενός ψαριού είναι μυτερό και έχει αεροδυναμικό σχήμα, αυτή η δύναμη δεν είναι τόσο έντονη. Εξάλλου, το μπροστινό μέρος του σώματος ενός ψαριού δεν είναι τόσο ευέλικτο όσο το πίσω, οπότε και το «ωστικό» κύμα που θα μπορούσε να δημιουργήσει θα ήταν πολύ μικρότερο.

Βέβαια, τα ψάρια μετακινούνται και με έναν άλλο τρόπο: χρησιμοποιώντας τα πτερύγιά τους σαν κουπιά. Έτσι δεν κολυμπούν τόσο γρήγορα, αλλά μπορούν να κάνουν ευκολότερα μανούβρες. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι είδη που ζουν σε οικοσυστήματα με πολλά εμπόδια, όπως κοραλλιογενείς υφάλους, χρησιμοποιούν σχεδόν αποκλειστικά τα πτερύγιά τους για να μετακινούνται, ενώ μερικά από αυτά μπορούν ακόμη και να κολυμπήσουν προς τα πίσω.

Στην πραγματικότητα, τα μόνα ψάρια που δεν μπορούν καθόλου να κολυμπήσουν προς τα πίσω είναι όσα δεν έχουν νυκτική κύστη (μια «φούσκα» που βοηθά στην κολύμβηση), όπως οι καρχαρίες. Αυτά δε βουλιάζουν χάρη στην ώθηση που δίνει η διαρκής κίνηση του νερού στα θωρακικά πτερύγιά τους.

Ποιο είναι το πιο ψηλό άλογο στον κόσμο;

Το ψηλότερο που γνωρίζουμε ήταν ο Φίρπον, ένα αργεντίνικο άλογο που έφτανε τα2.16 μέτρα και πέθανε το 1972.

Σήμερα το ρεκόρ μοιράζονται ο Γολιάθ, ένα άλογο από το Τέξας με ύψος 1.95 μέτρα και ο Κράκερ, που ανήκει στην αγγλική ράτσα Σάιρ (Shire) από το Λίνκλονσαϊρ. Ο Κράκερ στα δεκαέξι του χρόνια έχει ύψος 1,90 μέτρα.

Μπορούμε να δημιουργήσουμε άτομα;

Ναι, μπορούμε.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να μεταβάλουμε τους σχετικούς αριθμούς των πρωτονίων, των νετρονίων και των ηλεκτρονίων. Το 1917 ο Έρνεστ Ράδερφορντ, φυσικός του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, παρουσίασε το πρώτο άτομο που δημιουργήθηκε ποτέ από άνθρωπο. Πώς τα κατάφερε; Προκάλεσε συγκρούσεις ανάμεσα σε ομάδες πρωτονίων και νετρονίων μέσα σε αέριο άζωτο, δημιουργώντας άτομα οξυγόνου.

Πώς γίνεται το 98% του DNA μας να είναι ίδιο με των χιμπαντζήδων, αλλά να είμαστε τόσο διαφορετικοί;

Το περίεργο είναι ότι το 2% του DNA μας διαφέρει, δεδομένου ότι είμαστε τόσο όμοιοι με τους χιμπαντζήδες. Έχουμε σχεδόν το ίδιο μέγεθος σώματος, τον ίδιο αριθμό χεριών, ποδιών και δακτύλων, θερμό αίμα, στερεοσκοπική έγχρωμη όραση, καθώς και τριχοφυΐα. Θηλάζουμε τα μικρά μας, γελάμε, ρίχνουμε μπουνιές όταν τσακωνόμαστε και γαργαλάμε ο ένας τον άλλο. Έχουμε τον ίδιο τύπο κυττάρων, με τις ίδιες μεμβράνες και μιτοχόνδρια και ριβοσώματα. Μεταβολίζουμε τη γλυκόζη από το φαγητό και το οξυγόνο από τον αέρα σε ενέργεια, ενώ εκπνέουμε διοξείδιο του άνθρακα. Όλα τα είδη ζωής στη Γη έχουν έναν κοινό πρόγονο, επομένως και κοινό κυτταρικό μηχανισμό - ειδικά οι πολυκύτταροι οργανισμοί. Έχουμε κατά 85% κοινό DNA με το ψάρι-ζέβρα και κατά 36% με τη φρουτόμυγα. Οι εξελικτικοί δρόμοι του ανθρώπου και του χιμπαντζή χωρίστηκαν πριν από έξι εκατομμύρια χρόνια, χρονικό διάστημα που συνιστά μόλις το 0,13% της ιστορίας της ζωής στη Γη. Αυτά τα μακρινά «ξαδέρφια» μας μάς φαίνονται τόσο διαφορετικά επειδή έχουμε ιδιαίτερα οξυμένη την ικανότητα να εντοπίζουμε διαφορές σε πλάσματα που δεν είναι εντελώς όμοια με εμάς. Πραγματικά, πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν μια γαρίδα από μια καραβίδα, αλλά δεν έχουν κανένα πρόβλημα να αναγνωρίσουν ποιος είναι Αιθίοπας και ποιος Ινουίτ, παρ' όλο που οι διαφορές στο DNA των τελευταίων δεν ξεπερνούν το 0,25%.

Γιατί βγαίνουμε με κόκκινα μάτια στις κοντινές φωτογραφίες;

Το μάτι μας αποτελείται από τρία στρώματα: τον αμφιβληστροειδή χιτώνα (που είναι ευαίσθητος στο φως), τον χοροειδή (μια στιβάδα αιμοφόρων αγγείων πίσω από τον αμφιβληστροειδή, τα οποία τον τροφοδοτούν με αίμα) και το σκληρό χιτώνα (μια αδιαφανή στιβάδα, που βρίσκεται πίσω). Το φως που αντανακλάται από το σκληρό χιτώνα στο φακό έχει περάσει δύο φορές μέσα από τον -πλούσιο σε αίμα- χοροειδή, με αποτέλεσμα τα μάτια μας να βγαίνουν κόκκινα στη φωτογραφία.

Τι είναι η εικασία του Γκόλντμπαχ;

Πρόκειται για ένα από τα παλιότερα και άλυτα προβλήματα της θεωρίας αριθμών.

Διατυπώθηκε από τον Κρίστιαν Γκόλντμπαχ το 1742 σε μια επιστολή του προς τον Ελβετό μαθηματικό Λέοναρντ Όιλερ. Στην επιστολή του ο Γκόλντμπαχ ισχυρίστηκε ότι α) κάθε άρτιος φυσικός αριθμός είναι ίσος με το άθροισμα δύο πρώτων αριθμών και ότι β) κάθε φυσικός αριθμός μεγαλύτερος του 2, άρτιος ή περιττός, είναι ίσος με το άθροισμα τριών πρώτων αριθμών. Η εικασία έχει επιβεβαιωθεί με τη χρήση υπολογιστών για τους αριθμούς μέχρι το 4•1014. Αυτό θα αρκούσε για να πείσει τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά όχι τους μαθηματικούς.

Πώς εξασφαλιζόταν η ηχητική των αρχαίων θεάτρων;

Η ηχητική των αρχαίων θεάτρων που θαυμάζουμε σήμερα εξασφαλιζόταν με τα αντηχούντα αγγεία που βρίσκονταν κάτω από τα σκαλιά του κοίλου, όπως αποδεικνύει η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα στο Αρχαίο Θέατρο του Δίου με επικεφαλής τον Γιώργο Καραδέδο, αρχιτέκτονα και καθηγητή του ΑΠΘ.

Όλα ξεκίνησαν όταν οι Πυθαγόρειοι εισήγαγαν τα μαθηματικά και τη θεωρία των αριθμών στην αρχιτεκτονική. Τότε χρησιμοποίησαν γεωμετρικές χαράξεις στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των κτιρίων και ειδικότερα των θεάτρων. Ειδικά ο σχεδιασμός των θεάτρων επηρεάστηκε σημαντικά από την ακουστική, η οποία διαμορφώθηκε σε επιστήμη από τον Αριστόξενο τον Ταραντίνο. Ο Βιτρούβιος στο πέμπτο βιβλίο του αναλύει την αρμονική θεωρία του Αριστόξενου. Εκτός από τις αρχαίες πηγές, σύγχρονες ακουστικές έρευνες αποδεικνύουν ότι στα αρχαία θέατρα έχουν εφαρμοστεί βασικές αρχές σχεδιασμού που εξασφαλίζουν ηχοπροστασία, ακουστική ζωντάνια, διαύγεια και καταληπτότητα του θεατρικού λόγου. Μια από τις βασικότερες αρχές είναι η ενίσχυση της φωνής με έγκαιρες, θετικές ηχοανακλάσεις πάνω σε στοιχεία του θεάτρου (δάπεδο ορχήστρας, πρόσοψη κτιρίου σκηνής, λογείο), για την εξασφάλιση ενός φυσικού, αυτοδύναμου (παθητικού) μεγάφωνου που αναπληρώνει τις ενεργειακές απώλειες, κυρίως στα ψηλότερα καθίσματα του κοίλου.

Ποιος είναι ο πληρέστερος σκελετός ανθρωπιδών που έχει βρεθεί;

Ο πληρέστερος μέχρι σήμερα σκελετός ανθρωπιδών ανήκει σε ένα νήπιο που βρέθηκε στην Αιθιοπία.

Έζησε πριν από 3,3 εκατομμύρια χρόνια, αποκαλείται Σέλαμ (που σημαίνει ειρήνη), πέθανε σε ηλικία τριών ετών και ήταν μέλος της οικογένειας Australopithecus Afarensis. Πρόκειται για το ίδιο είδος στο οποίο ανήκει η περίφημη Λούσι, ένας απολιθωμένος σκελετός ηλικίας 3,2 εκατομμυρίων ετών που ανακαλύφθηκε το 1974. Σε αντίθεση όμως με τη Λούσι, το νήπιο έχει δάχτυλα, ένα πόδι και κορμό. Τα αίτια του πρόωρου θανάτου του δεν είναι σαφή. Φαίνεται, όμως, πως κάποια πλημμύρα του αρχαίου ποταμού Aουάς έθαψε γρήγορα το σώμα κάτω από άμμο και χαλίκια προκαλώντας το θάνατο. Έτσι ο σκελετός προστατεύτηκε από τη διάβρωση και με το πέρασμα του χρόνου απολιθώθηκε. Η ανακάλυψη του μικροσκοπικού σκελετού, σε μέγεθος πεπονιού, έγινε στην περιοχή Nτικίκα από τον Αιθίοπα παλαιοανθρωπολόγο Zερασενάι Aλέμσαγκεντ.

Τι εννοούμε με τον όρο κυτταροαρχιτεκτονική;

Κυτταροαρχιτεκτονική αποκαλούμε τη μελέτη της λεπτής υφής του εγκεφαλικού φλοιού με βάση την κυτταρική σύνθεση των διαφόρων στιβάδων του.

Οι Μπρόντμαν και φον Οικονόμου οριοθέτησαν στην επιφάνεια του εγκεφάλου πολύ λεπτές περιοχές, τις οποίες ο πρώτος χαρακτήρισε με αραβικούς αριθμούς και ο δεύτερος με ψηφία του αλφαβήτου. Για παράδειγμα, η περιοχή 4 του Μπρόντμαν, που βρίσκεται στην πρόσθια κεντρική έλικα του μετωπιαίου λοβού, είναι η κεντρική περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την εκούσια κίνηση.

Οι σεξουαλικές προτιμήσεις είναι κληρονομικές ή επίκτητες;

Πολυάριθμες μελέτες σε μονοζυγωτικούς διδύμους (αυτούς που είναι όμοιοι μεταξύ τους) έχουν δείξει ότι οι σεξουαλικές προτιμήσεις είναι κληρονομικές, τουλάχιστον στους άντρες.

Κανένας έφηβος που αποκαλύπτει την ομοφυλοφιλία του δεν αισθάνεται ότι τη διδάχτηκε από τους γονείς του. Επίσης, κανένας δε μεγαλώνει σε ένα κοινωνικό περιβάλλον από όπου απουσιάζουν τα άτομα του αντίθετου φύλου ή οι ετεροφυλοφιλικές σχέσεις. Από πού λοιπόν θα μπορούσε να διδαχτεί το σεξουαλικό προσανατολισμό προς άτομα του ιδίου φύλου; Πιθανόν η ίδια η φυσική επιλογή να ευνοεί ένα «γονίδιο της ομοφυλοφιλίας». Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, τα ίδια γονίδια που κάνουν την κόρη ενός ζευγαριού ελκυστική να κάνουν το γιο τους γκέι. Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο ότι οι έρευνες πάνω στη γυναικεία ομοφυλοφιλία δεν έχουν οδηγήσει σε σαφή συμπεράσματα.

Μπορούν οι γάτες και οι σκύλοι να ζήσουν χωρίς να τρώνε κρέας;

Οι σκύλοι θα μπορούσαν να γίνουν... χορτοφάγοι, αλλά οι γάτες έχουν ανάγκη το κρέας ή τουλάχιστον αρκετά από τα συστατικά του.

Δύο από αυτά είναι το αμινοξύ ταυρίνη, που δεν υπάρχει στα φυτά, και η βιταμίνη Α, την οποία οι σκύλοι μπορούν να συνθέσουν από καροτενοειδή των φυτών αλλά οι γάτες προσλαμβάνουν μόνο από το κρέας. Επίσης, οι γάτες είναι ευάλωτες στην έλλειψη του αμινοξέος αργινίνη, το οποίο παίρνουν μόνο μέσα από το –υψηλό σε πρωτεΐνες– κρέας. Αν, λοιπόν, είστε χορτοφάγος και έχετε σκύλο, μπορείτε να προσαρμόσετε τη διατροφή του στη δική σας. Αν όμως έχετε γάτα, συμβιβαστείτε με το γεγονός ότι είναι σαρκοφάγο ζώο!